Edzanèk’e gha Dǫne Ełets’ı̨wǫ wek’èjǫ
Edzanèk’e gha Dǫne Ełets’ı̨wǫ Nàowo ayıneh?
Dıı̀ Edzanèk’e gha Dǫne Ełets’ı̨wǫ Nàowo weghà dǫne hazhǫ edzanèk’e nàdè dǫne kaɂa ts’ı̨lı̨ hò gonàowo nàetà. Dǫne t’ala sıı̀ dıı̀ hanı gha gık’adats’ede haà-le:
- La
- La ts’ǫhk’e ełexè eghàlagı̀de gha nàegıı̀tà hanı̀-le dè ladeè k’e gehkw’e gha nàetà
- Kǫ̀ta gha eghàlagı̀de, nàedık’èzhǫ xè eghàlagı̀de eyıts’ǫ nı̨htł’èkǫ̀ ts’ǫhk’e, eyıts’ǫ nàedık’è eyıts’ǫ shèts’ezhe kǫ̀
- Sa tąt’e kǫ̀ nàts’ehdı̀ hanı̀-le dè edegha eghàlats’ı̀de gha sa tąt’e kǫ̀ nàts’ehdı̀
- Gǫndı nı̨htł’è ts’ehtsı̨, gǫndı nı̨htł’è, nı̨htł’è wegǫndı kaɂa, nı̨htł’è dawhela hanı̀-le dè gǫndı wek’ejǫ gha dawhela ats’ehɂı̨
Edzanèk’e Dǫne Ełets’ı̨wǫ Nàowo tł’ah, dıı̀ hanı̀ dǫne k’adats’edea-le hanı̀-le dè dıı̀ hanı nàowo t’à dǫne k’adats’ede haà-le:
- Edàatłǫ gıı̀ghoo
- Asıı̀ t’à gıxòeɂa
- Adı̨ ts’ǫ dǫne agı̨̀t’e, adı̨ ts’ǫ dǫ kaɂa ts’ǫ agı̨̀t’e, adı̨ neè ts’ǫ agı̨̀t’e, dǫne nàowo edàwhı̀t’ı̨ gıı̀tǫ hanı̀-le dè adı̨ nèk’e ts’ǫ agı̨̀t’e
- Ts’eko/Dǫzhı, amıı̀ xè aget’ı̨ ts’eko dǫzhı, hanı̀-le dè amıı̀ agı̨̀t’e nàgıı̀tà
- Łèot’ı̨ edàanı̀ ełexè nàdè, łèot’ı̨ amıı̀ agı̨̀t’e hanı̀-le dè edàanı̀ xòeget’ı̨ xòeget’ı̨-le
- Edàanı̀ dǫne ełexè nàdè
- Edàanı̀ gıgha yatıı̀ hanı̀-le dè ayıı̀ gıgha ehkw’ı
- Dǫne gogha nàdawhodǫ wek’èhanets’ı̀ɂa hanı̀-le dè dǫne gogha nàdahwhodǫ ts’àdats’edı
- Dǫne wedaàtǫ ı̨lè weghǫ nàhoegı̨la hanı̀-le dè wenı̨htł’è weghǫ nahogı̨la
Dǫne k’adats’ede ts’edı nı̨dè ayıı̀ awèts’edı?
Dǫne k’adats’ede ts’edı nı̨dè dǫnech’aà gots’ede hanı̀-le dè nezı̨ wets’ǫ̀ eghàlats’eda-le hanı̀-le dè wexeèdı, akı xǫndı hanı̀-le dè akı xǫndı-le, Edzanèk’e Dǫne Ełets’ı̨wǫ Nàowo wegondı mǫhdaà dek’etł’è ı̨łęa hò.
Akıhò: Albert la wǫǫ̀t’ǫ xè nàedık’èzhǫ ts’àtła ha gı̨ı̨̨̀hdı. Wets’ǫ k’àowo HIV wets’ǫ yık’èhòezhà, wets’ǫ la yıghǫ nayı̨ı̨̀chı̀.
Dǫne k’adats’edè ayıı̀neh?
Dǫne k’adats’edè sıı̀ wet’à dǫ dagı̨̀ɂa, hanı̀-le dè hagı̨wǫ hǫt’e, dǫne hanı̀-le dè dǫne łą̀ gehkw’e hagı̨wǫ ha hǫnı.
Weghǫ asats’edı ha dè, ayıghǫ ats’edı sıı̀ wegǫndı gohłı̨ zǫ t’à ha.
Akıhò: Ts’eko ats’ǫ sǫnàwo xè edeèt’ı̨ elı̨ sıı̀, wekwı̀ghaà nek’ǫ̀a eyıts’ǫ wet’ıı̀ wegaht’ı̨ gha hanı goht’ǫ t’aàt’ı̨ı̨̨̀, eyıt’à ats’ǫ wek’adagedè, gıı̀tsoh, eyıts’ǫ sǫnàgede nı̨dè chekoa mǫhdaà dahagı̨hdı, dǫzhıkǫ̀ akǫ negoht’ǫ ładı̨ anehɂı̨ gı̨ı̨̀hdı.
Wegha Ładı̨ Adle ha Weghàgeda
Dǫne asıı̀t’a gıgha xòeɂa t’à gıgha nàowo ładı̨ adle ha dı̀le, weghà eghàlats’eda nàowo, eyıts’ǫ asıı̀ kǫ̀axoh ładı̨ adle ha dè weghàgeda ha.
Dǫne gha eghàlats’ı̀dedǫ, gokǫ̀ ts’ǫ̀ k’àowodǫ eyıts’ǫ dǫne kǫ̀ta gha eghàlagı̀dedǫ dıı̀ hanı nàowo geèke nı̨dè, nàowo wexòets’ıhdı ha, asıı̀ hazhǫ weghǫ nànèts’ı̀de ha eyıts’ǫ asıı̀ ładı̨ ade ha dè weghǫ nànèts’ı̀de ha.
Dǫ łǫǫ̀gǫ̀ asıı̀ ładı̨ ahłe gets’edı nı̨dè hagehɂı̨ neè hanı̀-le dè mǫhdaà ekoòt’ı̨ ładı̨ agehɂı̨. Ładı̨ agele ha gı̨wǫ-le dè, dǫne k’adagede gha nàetà.
Akıhò: Jordan FASD (Bebı̀a Kòtı̀ T’à Doèlį) wets’ǫ wek’èjǫ ajà. Wemǫ nı̨htł’è k’e yahtıı gha deèɂǫ̀ wets’àwòdı dıı̀ t’à eèkè. Nı̨htł’èkǫ̀ heɂę gedı t’à ı̨łè dząhta tąt’e nąą̀kę̀ wets’àdı gha chekoahahtǫ gını̀gı̨̀htł’è.
Dǫsı̨nı̀yàetıdǫ Nàowo
Dıı̀ Dǫne Ełets’ı̨wǫ Nàowo, dǫne hazhǫ nàgıhta ha, dǫne edegha eghàladadǫ, dǫne łą̀ ełexè eghàlagı̀dè, eyıts’ǫ government gha eghàlagı̀dedǫ sıı̀ Edzanèk’e nàowo ghà eghàlagı̀de yaàlı̨ sıı̀ dıı̀ nàowo nàgıhta ha. Dıı̀ Hanı Dǫ:
- Government gha eghàlagı̀dedǫ, nàedık’èzhǫ xè eghàlagı̀dedǫ eyıts’ǫ eyàkǫ̀ eghàlagı̀dedǫ, eyıts’ǫ hoghàgotǫ xè eghàlagı̀dedǫ eyıts’ǫ nı̨htł’èkǫ̀ sıı̀
- Nàedık’è, dǫts’agedıkǫ̀, eyıts’ǫ dǫne edegha eghàlagı̀dedǫ
- Sa tąt’e kǫ̀ nàts’ehdı gha k’àowo
- Gǫndı nı̨htł’è hohłè k’aɂa
Dǫne hazhǫ Canada k’ezhı̀ nàdè, dıı̀ Dǫne Ełets’ı̨wǫ Nàowo k’è agı̨̀t’e ha, dǫne kǫ̀ta eghàlagı̀de, dǫne edegha eghàlaededǫ, eyıts’ǫ dǫne t’ala Canada ghà nàowo k’è eghàlagı̀de sıı̀, dǫne hazhǫ dıı̀ hanı ts’ǫ:
- Dǫne Sǫłı̨ gha eghàlaede, edexè segogehɂı̨ eyıts’ǫ sǫǫ̀mba naahzha nàowo sıı̀
- Ts’et’aàt’ı̨ı̨̀ gha eghàlagı̀de sıı̀ eyıts’ǫ ładı̨ ts’ǫ̀ dǫne kǫ̀ta k’egogeledǫ ładı̨ nèk’e ts’ǫ sıı̀
- Federal government gha eghàlagı̀dedǫ enekocheè t’à dǫne ts’agedıdǫ eyıts’ǫ la nı̨htł’è t’à gots’adıdǫ
- Fǫ̀ ts’ǫhk’e eghàlagı̀dedǫ, radıo k’egogededǫ eyıts’ǫ nı̨htł’èchı̀ nàda xè eghàlagı̀dedǫ eyıts’ǫ yat’a ts’ǫ satsǫ̀ wet’à ets’eètł’è xè eghàlagı̀dedǫ
- Sǫǫ̀mba ehshèkǫ̀
Ełets’ǫ̀ Gots’ııde
Dıı̀ hatłǫ nı̨ı̨̀ɂǫ enèhaı̨̀tǫ 8:30 am – 5:00 pm Edàedzęę̀k’e Łıwedàedzęę̀ ts’ǫ̀.
Naàhdı-le hò gots’ǫ̀ gahde 1-888-669-5575 hanı̀-le dè kǫ̀ta gots’ǫ̀ gahde 867-669-5575. Nı̨htł’è t’à jǫ gots’ǫ̀ ahłe info@nwthumanrights.ca
Dıı̀ Nı̨htł’è Weghà Edzanèk’e gha Dǫne Ełets’ı̨wǫ wek’èjǫ