NWT Human Rights Act Sni Sí ɂedłágh ɂats’edi-a?

Jadízı̨́ në́n ts’ı̨ Human Rıghts Act húlye sí, yatı néth theɂą ghár jadízı̨́ ɂedzagh në́n k’e harelyų́ dëne nák’adé sí, ɂełk’ís ɂaté dáldhën xaɂą. Dëne ɂejat’e t’á ɂedų helı̨ xa hultágh t’á bedı̨ ɂalɂı̨ xaɂąıle:

• La xa
• Dëne ɂeghádálana ɂełts’érádı xa ɂeła háɂą
• Dëne ts’édı xa háɂą, dëne ɂeya łı̨ tó ɂerehtł’ís kų́é honeltën tó hát’ı tó, tth’ı náník’e chu shéch’elyı kų́é chu hát’ı
• Kų́é beghą nát’a tó, yet’á tsamba deltsı xa kų́é beghą nát’a
• Ɂerehtł’ís bek’átı xa hałé sí, hanı ɂerehtł’ís-u, ɂerehtł’ís bek’át’ı dathela-u, tth’ı t’así ghą dëne xél hadı xa ɂerehtł’ís

Jadízı̨́ në́n ts’ı̨ Human Rıghts Act húlye, yatı néth theɂą ɂeyı beghár jadízı̨́ në́n k’e dëne ɂedërı t’á ɂedų helı̨ xa hultágh xaɂąıle -u, ɂedërı tth’ı t’á bek’ádats’edé xaɂąıle:

• T’aníłt’e dëneghay
• T’así t’á ką dënek’e réłɂą
• T’at’ı dëne ts’ı̨ɂán ts’elı̨ tó, t’ats’elkë́th tó, dënets’ı̨ tháídën t’a ts’ı̨ ɂat’ı̨-u, t’a ts’ı̨ dëne ts’elı̨-u, t’at’ı dëne ts’elı̨-u, t’a në́n ts’ı̨ dën ts’elı̨
• T’at’ı̨ dën ts’elı̨ ts’ékuı tó dëneyú to, t’at’ı dën bets’át’ı̨ tó, t’at’ı dën ts’elı̨ xa ɂedets’ultá tó xa
• Ɂı̨łágh hárelɂa t’at’ú ɂaghe dálı̨ tó, ɂı̨łágh hárelɂa t’ą xél dát’ı̨ tó hat’ı̨ tó hat’ı̨́le tó
• T’at’ú dáts’ena-u nák’ats’edé
• T’a ts’ë́n ɂeghą́sozelnı tó t’a ts’ë́n yats’eltı tó
• T’at’ı dëne k’arúldé hunıdhën tó polıtıcal assocıatıon húlye xél dëne zí theɂą tó
• T’así xa dëne dárít’ą́ hílé sí xa ɂerehtł’ís k’e ɂeyı xa dëne ghą nonelye tó, ɂeyı hát’ı xa ɂerehtł’ís beghádaıle tó

Dıscrımınate snı sí ɂedłáts’et’ı̨ ɂats’edı-a?

Dıscrımınatıon snı sí, t’aats’et’ı̨ ɂats’edı sí ɂeyı NWT Human Rıghts Act húlye yatı néth theɂą ɂeyı beghár jadízı̨́ në́n k’e dëne t’at’ú dëne ɂedų helı̨ xa hultágh xaɂąıle bek’e réhtł’ís sí, ɂeyı nadlı̨ t’a t’á dëne ɂedų helı̨ xa hultágh-u, bets’ë́n ɂełtth’íle náádhër haníl ɂát’ı̨ tó haníle t’á tó, dëne bets’ë́n hánádhër dé, ɂeyı dıscrımınatıon húlye ɂat’e.

Jat’u ɂats’edı: Ɂı̨łą́gh Albert húlye la beghórédzı, hát’e húlí, nádórelyą yenełɂı̨ xaɂą ɂeyı lá xa. Kú t’ą yets’ı̨ k’aldhër helı̨ sí, dádasłıne nédhé, that’ín yatı t’á HIV snı, ɂeyı t’á ɂeyalı̨ k’é yek’úrúłyą-u, la yeghą naıłchú.

Harassment snı sí, ɂedłáts’et’ı̨ ɂats’edı-a?

That’ın yatı t’á harassment snı sí, dëne k’ádats’edhër ɂats’edı, bet’á dëneba dúwé xa, ɂı̨łą́gh dëne ɂats’edı tó ɂı̨łą́gh ɂą́ą́s tó

Dëne ɂedų xa hultágh t’á bets’ën ɂełtth’íle nódhër hunıdhën t’á beghą t’asádı rets’élɂı̨ dé, yatı néth theɂą ɂeyı beghár jadízı̨́ në́n k’e dëne t’a t’á ɂedų helı̨ xa hultágh xaɂąıle -u, ɂeyı t’á bek’ádats’edé xaɂąıle ɂeyı yatı theɂą sí, ɂeyı beghár haɂą.

Jat’u ɂats’edı: Ɂı̨łágh ts’ékuaze ɂerehtł’ís kų́é naıdá sí, betthı́ghá nedúwí-u, dëneyu k’ís náhtł’ų ɂeyı xa hétł’ás ts’ë́n bek’ádats’edé-u, bets’érélnı-u, dëneyuaze t’a yú ɂełnánadél kų́é háɂą, ɂeyër yú ɂenánaıda lílu yéheledı.

Dëneba Senút’á-u, Surıdhën Háɂą

Dëneba senút’á-u, surıdhën háɂą sí, t’a yatı ghár háɂą, ɂeyı ɂedų ɂanalye xa dé, hálne xaɂą, ɂı̨́łą́gh ta k’ą bek’uréłɂą́y t’á bedı ch’á xa t’así yísı̨́ sénalye xa dé hálne xaɂą.

T’ą beba ɂeghádálada-u, t’ą nání-u bekų́é yís náts’edé-u, tth’ı t’ą dëne ts’éránı xa la dótún sí té dënets’ë́n nezų́ náłthër-u, harelyų́ dëne ɂełk’ís xa hułtágh-u, dëne jat’ú sets’údí hénı dé, nezų́ burultth’ą́-u, bets’édı xa rúldzágh.

Bets’ekér dé, dëne łą dëne ts’éránı dárélɂı̨, ɂedu haıhet’ı̨ xaɂą dé húlí. Dëneba senút’á-u, surıdhën xa rédzáíle dé, dıscrımınatıon snı, hát’u t’a dëne ts’ë́n náádhër xa hultágh xa t’ózą́.

Jat’u ɂats’edı: Ɂı̨łágh dëneyu Jordon húlye chą thedá-u bą kúntúé hedągh hı̨lé t’á, dų bek’urélɂą, that’ín yatı t’á FASD snı, ɂeyı hát’e ɂat’e. Bą nezų́ ɂerehtł’ís k’ałtı reldën xa bets’údí hénı-u hurekér. Ɂerehtł’ís kų́é hę hénı-u, ɂı̨łágh dzeretagh náts’ë́n bets’édı xa dëne níríhtł’ıs.

T’a Háɂą sı́

Jadízı̨́ në́n ts’ı̨ Human Rıghts Act húlye sí, yatı néth theɂą ghár jadízı̨́ ɂedzagh në́n k’e harelyų́ dëne nák’adé sí, ɂełk’ís ɂaté dáldhën xaɂą ɂeyı xa yatı theɂą sí, t’ą busıness harë́łya-u, ındustrıes húlye tth’ı xa ɂeghádálana-u, organızatıons húlye tth’ı xa ɂeghádálana-u, tth’ níé ts’ë́n k’aldhër xa ɂeghádálana sí, ɂeyı harelyų́ yeghár ɂeghádálana xaɂą. Ɂedërı tth’ı bexél:

• Níé ts’ë́n k’aldhër bets’ı̨ ɂáné ɂeghálada sí dëne ɂeya ts’éránı-u, ɂeya kų́é-u, dëne honeltën k’e ɂeghálada-u tth’ı sekuı honeltën kų́é, ɂeyı hat’ı
• Nánı́k’é-u, t’a dëne ts’édı kų́é dólı̨-u, tth’ı t’a busıness dólye dáthela sı́
• Nání-u kų́é dëneghą nálye, beyé náts’edé tó, beyé ɂeghálada tó, ɂeyı beghálada, ɂeyı tth’ı
• T’a ɂerehtł’ís-u, hanı ɂerehtł’ís-u bek’atı dágą sí

Canada k’éyaghe ts’ı̨ Human Rıghts Act húlye sí, yatı néth theɂą ghár Canada k’éyaghe harelyų́ dëne nák’adé sí, ɂełk’ís ɂaté dáldhën xaɂą ɂeyı xa yatı theɂą sí, ındustrıes húlye xa ɂeghádálana-u, t’ą busıness harë́łya-u, organızatıons húlye tth’ı xa ɂeghádálada-u, ɂeyı harelyų́ Canada beghár thela sí ɂeyı yatı ghár ɂeghádálana xaɂą. Ɂedërı tth’ı bexél:

• Dene dédlın ts’ı̨ɂáne xa ɂeghádálana-u, ní senáy t’ı-u,tth’ı Treaty Rıghts snı, ɂeyı tth’ı
• T’a bets’ı̨ dzeret’áy dzérádíl-u, tth’ı t’ą dëne dzérélı̨ xa surıłthën ją ɂedzagh në́n chu yunaghe chu ts’ë́n
• Yunághe ts’ı̨ níé ts’ë́n k’aldhër beba dënets’édı ɂeghádalada háłɂą ɂenekuı tsamba dëneghą nılyı-u, tth’ı la dënets’ı̨le dé employment ınsurance húlye dëneghą nılye ɂeyı xa dënets’édı, ɂeyı hát’ı
• T’ą beyé yatı thela xa surıłthën-u, radıo rétth’ągh ɂeyı k’e ɂeghálada-u, tth’ı computer yé ɂełts’ë́n dáretł’ís háɂą xa surıłthën sí, ɂeyı tth’ı
• Tsamba K’ání Kų́e

Ɂeła Yoltı

Dzı̨k’ë́r ts’ı̨ Łuts’eldél Dzı̨́ ts’ë́n dáháret’ą, k’abídë́n ɂełk’édı̨ ghǫɂa-u tanís sadzí ts’ı̨ híłts’ë́n sǫlághe ghą níɂá ts’ë́n

Náíłnıle-u ją ts’ë́n nuwets’ë́n yanełtı xadúwı́le 1-888-669-5575, hat’ele dé ją ts’ë́n
(867) 669-5575. Ją ts’ë́n computer yé nuwets’ë́n rıtł’ís xadúwı́le ınfo@nwthumanrıghts.ca

Dëne t’áhkël yé theɂą ɂerehtł’ízaze JadízĮ́ nën xa t’at’ú dëne ɂełtth’i ɂaldhën xaɂą ɂeyi ghą